Η υπερέκθεση του παιδιού σου στα social media είναι κάτι που απασχολεί όλους μας πλέον. Ίσως κι εσύ να νιώθεις ότι, παρόλο που προσπάθησες να θέσεις κάποια όρια, τα social media έχουν γίνει κομμάτι της καθημερινότητάς του σε βαθμό που σε ανησυχεί. Ας μιλήσουμε λίγο πιο αναλυτικά για το πώς μπορείς να το διαχειριστείς, αλλά και για το πώς μπορείς να το προστατεύσεις χωρίς να νιώσει ότι του κόβεις την ελευθερία του.
1. Τι σημαίνει η υπερέκθεση στα social media;
Υπερέκθεση σημαίνει πως το παιδί περνά υπερβολικά πολύ χρόνο μπροστά στην οθόνη, μοιράζοντας προσωπικά του στοιχεία και στιγμές, ενίοτε χωρίς να καταλαβαίνει τις επιπτώσεις. Σκέψου πόσες φορές το έχεις δει να ανεβάζει μια φωτογραφία ή ένα βίντεο χωρίς να σκεφτεί ποιος μπορεί να το δει, ή ίσως ακόμα και να αναρτά στιγμές που θεωρεί αστείες αλλά για σένα φαίνονται ακατάλληλες.
Πιθανόν να σκέφτεσαι ότι "Όλοι ανεβάζουν στα social media, δεν είναι κάτι κακό." Και σίγουρα δεν είναι όλα άσχημα – το θέμα είναι η ισορροπία. Όταν το παιδί είναι υπερβολικά εκτεθειμένο, το διαχειρίζεται σαν να πρόκειται για έναν κόσμο που του ανήκει, έναν κόσμο όπου αισθάνεται ασφάλεια αλλά που, στην πραγματικότητα, μπορεί να κρύβει κινδύνους.
2. Οι κίνδυνοι της υπερέκθεσης: παραδείγματα από την καθημερινότητα
Διαρκής σύγκριση με άλλους: Φαντάσου το παιδί σου να βλέπει συνεχώς φωτογραφίες άλλων παιδιών που ποζάρουν σε ακριβά ταξίδια, με φίλους σε πάρτι ή να δείχνουν τέλεια σε φωτογραφίες. Το αποτέλεσμα είναι πως ίσως αρχίσει να νιώθει ότι δεν είναι τόσο «καλό» όσο οι άλλοι, ότι «δεν έχει αρκετά πράγματα» ή «δεν είναι αρκετά δημοφιλές». Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα απογοήτευσης και χαμηλής αυτοεκτίμησης.
Ψεύτικες φιλίες και αληθινή μοναξιά: Ας πούμε πως το παιδί έχει χιλιάδες διαδικτυακούς φίλους ή ακολούθους. Αυτό μπορεί να το κάνει να νιώθει ότι είναι κοινωνικό και δημοφιλές, αλλά αν ρωτήσεις πόσους από αυτούς γνωρίζει πραγματικά ή με πόσους νιώθει άνετα να μιλήσει αληθινά, θα δεις τη διαφορά. Τα social media δίνουν την ψευδαίσθηση της παρέας, αλλά πολλές φορές το παιδί καταλήγει να αισθάνεται μόνο του όταν κλείνει η οθόνη.
Απροσεξία στην ιδιωτικότητα: Φαντάσου το παιδί να ανεβάζει φωτογραφίες από το δωμάτιό του, να γράφει πού είναι ή τι κάνει κάθε στιγμή. Χωρίς να το καταλάβει, δίνει πληροφορίες που μπορεί να το εκθέσουν σε ανθρώπους που δεν έχουν πάντα καλές προθέσεις. Εδώ, ο ρόλος σου είναι σημαντικός, να του εξηγήσεις με παραδείγματα πώς λειτουργεί η ιδιωτικότητα και γιατί δεν πρέπει να δίνει πληροφορίες που το κάνουν ευάλωτο.
3. Πώς μπορείς να βάλεις όρια χωρίς να φαίνεσαι αυστηρός
Μίλα του με παραδείγματα και αλήθειες: Δεν χρειάζεται να το τρομάξεις, αλλά μπορείς να του δώσεις συγκεκριμένα παραδείγματα. Ίσως κάποιος φίλος του είχε μια δυσάρεστη εμπειρία online ή είδες κάτι στις ειδήσεις. Η αλήθεια είναι πιο πειστική από τους απλούς κανόνες.
Οριοθέτηση χρόνου: Μπορείς να ξεκινήσεις συζητώντας και συμφωνώντας σε ένα λογικό χρονικό διάστημα που μπορεί να περνά στα social media. Προτείνε εναλλακτικές δραστηριότητες που μπορεί να κάνουν μαζί σας ή με φίλους του εκτός οθόνης. Με το να έχει γεμάτο χρόνο και άλλες ενδιαφέρουσες ασχολίες, δεν θα αισθάνεται ότι του λείπει κάτι αν περιορίσει τον χρόνο του online.
Συμμετοχή χωρίς υπερβολική κριτική: Αντί να επιβάλλεις τι πρέπει ή δεν πρέπει να αναρτά, ρώτησε το πώς σκέφτεται κάθε ανάρτηση και γιατί επιλέγει να την ανεβάσει. Μπορείς να του εξηγήσεις πώς ορισμένα πράγματα είναι ωραίο να παραμένουν ιδιωτικά ή να γίνονται offline.
4. Δείξε του πώς να χρησιμοποιεί τα social media με ασφάλεια
Τα social media δεν είναι απαραίτητα κακά. Απλά χρειάζονται προσοχή και γνώση για να τα χρησιμοποιεί κανείς με τρόπο που προστατεύει την ασφάλεια και την ψυχική υγεία. Μπορείς να του μιλήσεις για τη σημασία της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, να το βοηθήσεις να ενεργοποιήσει τις ρυθμίσεις ασφαλείας και να του εξηγήσεις ποιοι είναι οι ασφαλείς τρόποι να χρησιμοποιεί τις πλατφόρμες.
5. Να είσαι παράδειγμα
Τέλος, τα παιδιά παίρνουν παράδειγμα από μας. Αν βλέπει ότι κι εσύ ελέγχεις συνεχώς το κινητό σου ή ανεβάζεις διαρκώς προσωπικές στιγμές, είναι πιθανό να θεωρήσει ότι αυτό είναι φυσιολογικό. Δείξε του ότι υπάρχει και άλλος τρόπος, πιο ισορροπημένος, για να ζει κανείς τη ζωή του και να εκφράζεται.
Η πρόκληση της ανατροφής σε μια εποχή με social media είναι δύσκολη, αλλά με λίγη υπομονή και επικοινωνία, μπορείς να βοηθήσεις το παιδί σου να βρει τη χρυσή τομή – να απολαμβάνει την κοινωνική του ζωή online με ασφάλεια και ισορροπία.
