Έχεις παρατηρήσει ποτέ τον εαυτό σου να κάνεις αστεία για τα ίδια σου τα λάθη, τις αδυναμίες ή τις γκάφες σου; Να αυτοσαρκάζεσαι, δηλαδή, να κάνεις χιούμορ με τον ίδιο σου τον εαυτό. Μπορεί να το κάνεις συχνά, χωρίς καν να το καταλαβαίνεις. Το ερώτημα είναι: τι σημαίνει αυτό για τον χαρακτήρα σου; Ας το δούμε πιο αναλυτικά.
Τι σημαίνει ο αυτοσαρκασμός;
Ο αυτοσαρκασμός είναι, πάνω από όλα, ένδειξη αυτογνωσίας. Σημαίνει ότι αναγνωρίζεις πως δεν είσαι τέλειος, ότι έχεις ελαττώματα και λάθη, και αυτό δεν σε ενοχλεί τόσο πολύ ώστε να το κρύψεις. Αντίθετα, το χρησιμοποιείς ως εργαλείο για να διακωμωδήσεις τα ίδια σου τα μειονεκτήματα. Αυτό δείχνει αυτοπεποίθηση και άνεση με τον εαυτό σου.
Σκέψου, για παράδειγμα, έναν φίλο σου που συχνά χάνει πράγματα – τα κλειδιά του, το κινητό του, ακόμα και τον προσανατολισμό του στο δρόμο. Αν τον ακούσεις να λέει κάτι του τύπου: "Ας ελπίσουμε ότι σήμερα θα βρω το δρόμο για το σπίτι χωρίς να κάνω άλλες δυο στροφές γύρω από το τετράγωνο", ξέρεις ότι γελάει με την αδεξιότητά του. Αυτός είναι ο αυτοσαρκασμός σε δράση.
Πώς επηρεάζει τις σχέσεις σου;
Όταν αυτοσαρκάζεσαι, είναι σαν να προσκαλείς τους άλλους να γελάσουν μαζί σου, αλλά με τρόπο που δεν σε μειώνει. Δείχνεις ότι δεν παίρνεις τον εαυτό σου πολύ στα σοβαρά, και αυτό σε κάνει πιο προσιτό. Οι άνθρωποι γύρω σου νιώθουν ότι μπορούν να σε πλησιάσουν, γιατί δεν φοβούνται μήπως σε προσβάλλουν ή μήπως σε κάνουν να νιώσεις άβολα.
Πόσες φορές δεν έχεις δει κάποιον που αυτοσαρκάζεται να κερδίζει τις καρδιές των άλλων; Είναι το είδος του ανθρώπου που γελάει με τα αστεία για τον εαυτό του πριν προλάβει κανείς άλλος να το κάνει. Έτσι, τους αφαιρείς το όπλο να σε πειράξουν και τους δίνεις την ευκαιρία να γελάσουν μαζί σου, χωρίς να νιώθουν άσχημα.
Δείγμα αυτοπεποίθησης ή ανασφάλειας;
Και εδώ έρχεται ένα ερώτημα: Ο αυτοσαρκασμός είναι πάντα ένδειξη αυτοπεποίθησης; Όχι απαραίτητα. Υπάρχουν φορές που μπορεί να κρύβει ανασφάλεια. Όταν υπερβάλλεις με τον αυτοσαρκασμό, μπορεί να προσπαθείς να προλάβεις τους άλλους, να τους αποδείξεις ότι γνωρίζεις ήδη τις αδυναμίες σου, πριν τις επισημάνουν εκείνοι. Ίσως έτσι να προσπαθείς να προστατέψεις τον εαυτό σου από πιθανή κριτική.
Για παράδειγμα, αν κάποιος νιώθει ανασφάλεια για την εμφάνισή του, μπορεί να κάνει συνεχώς αστεία για τα κιλά του, τα μαλλιά του ή τα ρούχα του, ως μέσο να προλάβει τα σχόλια των άλλων. Αυτή η μορφή αυτοσαρκασμού δεν είναι τόσο απελευθερωτική, όσο αμυντική.
Πώς να ισορροπήσεις τον αυτοσαρκασμό;
Το κλειδί εδώ είναι η ισορροπία. Ο αυτοσαρκασμός είναι υγιής όταν γίνεται με αυθεντικό τρόπο και με μέτρο. Είναι ένας τρόπος να δείξεις ότι είσαι άνθρωπος, ότι έχεις ατέλειες, αλλά αυτές δεν σε καθορίζουν. Ωστόσο, αν παρατηρείς ότι αυτοσαρκάζεσαι συνεχώς, ίσως χρειάζεται να αναλογιστείς αν κρύβεται κάτι βαθύτερο πίσω από αυτό. Μήπως νιώθεις ότι δεν αξίζεις την αποδοχή των άλλων χωρίς να "καμουφλάρεις" τα ελαττώματά σου με χιούμορ;
Παραδείγματα από την καθημερινότητα
Σκέψου ότι είσαι σε μια παρέα και μιλάτε για μαγειρική. Εσύ δεν τα πας πολύ καλά με την κουζίνα, αλλά αντί να το κρύψεις, λες: "Εγώ κάνω φανταστική πίτσα, αρκεί να έχεις αρκετό χρόνο να περιμένεις το delivery!". Έχεις κάνει αστείο με κάτι που θα μπορούσε να είναι αμηχανία, αλλά το έχεις γυρίσει υπέρ σου. Και ξέρεις τι; Οι άλλοι το βρίσκουν απολαυστικό.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι όταν κάποιος κάνει λάθος σε μια παρουσίαση στη δουλειά. Αντί να νιώσει αμηχανία, μπορεί να πει: "Ε, τουλάχιστον δεν έβαλα φωτιά στον προτζέκτορα αυτή τη φορά!", αποσπώντας γέλια και αποσυμπιέζοντας την κατάσταση.
Ο αυτοσαρκασμός ως όπλο αντιμετώπισης του άγχους
Ο αυτοσαρκασμός μπορεί να είναι ένας εξαιρετικός μηχανισμός για να αποφορτίσεις το άγχος. Όταν γελάς με τον εαυτό σου, οι καταστάσεις που σε προβληματίζουν ή σε πιέζουν φαίνονται λιγότερο απειλητικές. Βάζεις τα πράγματα σε μια πιο χαλαρή προοπτική και αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες με πιο θετική διάθεση.
Την επόμενη φορά που θα πιάσεις τον εαυτό σου να αυτοσαρκάζεσαι, σκέψου το: είσαι σε θέση να δεις την αστεία πλευρά της ζωής σου και αυτό δείχνει δύναμη. Απλώς, πρόσεξε να μην το παρακάνεις, γιατί το χιούμορ δεν πρέπει να γίνεται η μάσκα πίσω από την οποία κρύβεις τις ανασφάλειές σου.
Ο αυτοσαρκασμός είναι ένας τρόπος να γελάσεις με τα δικά σου λάθη, να δείξεις αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση. Όταν χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά σου και να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τις δυσκολίες με χαμόγελο. Όμως, φρόντισε να μην χάνεις την ουσία: τα αστεία είναι διασκεδαστικά, αλλά δεν πρέπει να επισκιάζουν την αξία σου ως άτομο.
