Η μεγάλη πρόκληση για σχολεία και πανεπιστήμια
🎓🖥️🤔
Τα τελευταία λίγα χρόνια, οι καθηγητές σε σχολεία και πανεπιστήμια παγκοσμίως έρχονται αντιμέτωποι με ένα φαινόμενο που αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού: οι μαθητές και οι φοιτητές χρησιμοποιούν πλέον τεχνητή νοημοσύνη για να γράφουν εργασίες, να λύνουν ασκήσεις και, πολλές φορές, να περνούν εξετάσεις χωρίς πραγματική προσπάθεια.
Το φαινόμενο δεν είναι περιθωριακό. Σύμφωνα με έρευνα του Stanford University (2024), το 58% των φοιτητών στις ΗΠΑ παραδέχτηκε ότι έχει χρησιμοποιήσει κάποιο εργαλείο ΤΝ για να γράψει μέρος ή το σύνολο μιας εργασίας. Αντίστοιχα φαινόμενα αναφέρονται και σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως και στην Ελλάδα.
ChatGPT, Claude, Gemini και άλλοι «συγγραφείς»
Το πρόβλημα ξεκίνησε όταν έγιναν ευρέως διαθέσιμα εργαλεία όπως το ChatGPT, το Claude ή το Gemini, που μπορούν να παράγουν καλογραμμένα, πειστικά κείμενα μέσα σε δευτερόλεπτα.
Πολυάριθμοι μαθητές και φοιτητές άρχισαν να τα χρησιμοποιούν για:
📌 συγγραφή ολόκληρων δοκιμίων και εκθέσεων
📌 απαντήσεις σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής
📌 λύσεις μαθηματικών προβλημάτων
📌 ακόμα και για παραγωγή ψεύτικων ερευνητικών δεδομένων
Το αποτέλεσμα; Ένα κύμα «ψηφιακής αντιγραφής» που οι διδάσκοντες δυσκολεύονται να ανιχνεύσουν. Πολλά από τα παραδοσιακά συστήματα ανίχνευσης λογοκλοπής (όπως το Turnitin) δεν μπορούν ακόμη να αναγνωρίσουν αν ένα κείμενο έχει παραχθεί από ΤΝ.
Καθηγητές σε απόγνωση
Σε συζητήσεις στα ελληνικά πανεπιστήμια, ολοένα και περισσότεροι καθηγητές εκφράζουν προβληματισμό. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο καθηγητής φιλολογίας του ΕΚΠΑ, Γ. Μ., «το 2024 ήταν η χρονιά που πολλές εργασίες που παραλάβαμε ήταν τόσο ομοιογενείς και τέλειες που γινόταν σαφές ότι δεν γράφτηκαν από ανθρώπινο χέρι».
Ανάλογα περιστατικά καταγράφονται και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μαθητές γυμνασίου και λυκείου υποβάλλουν εργασίες φτιαγμένες από ΤΝ χωρίς καν να καταλαβαίνουν το περιεχόμενο.
Αντίδραση των ιδρυμάτων
Πανεπιστήμια και σχολεία προσπαθούν να αντιδράσουν. Σε διεθνές επίπεδο, κορυφαία ιδρύματα όπως το Harvard και το Oxford επανεξετάζουν τις μεθόδους αξιολόγησης.
Μερικά μέτρα που λαμβάνονται είναι:
✅ Επιστροφή στις δια ζώσης εξετάσεις
✅ Αξιολόγηση μέσω προφορικών παρουσιάσεων
✅ Ανάθεση εργασιών που απαιτούν προσωπικό σχολιασμό και αναστοχασμό
✅ Χρήση νέων εργαλείων ανίχνευσης AI-generated κειμένων
Στην Ελλάδα, ορισμένα τμήματα ήδη προσαρμόζουν τις εργασίες, ζητώντας από τους φοιτητές να παρουσιάσουν και να υπερασπιστούν το έργο τους ενώπιον των καθηγητών.
Όμως η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μόνο απειλή
Αν και οι «κλεψιές» έχουν βάλει σε συναγερμό τα ιδρύματα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη φέρει και τεράστιες δυνατότητες στην εκπαίδευση.
Οφέλη για τη μάθηση
✨ Προσωποποιημένη διδασκαλία: Εργαλεία ΤΝ μπορούν να βοηθούν τους μαθητές να προσαρμόζουν το ρυθμό μάθησης στις δικές τους ανάγκες.
✨ Διαδραστικοί βοηθοί: Εικονικοί καθηγητές και tutors υποστηρίζουν τη μελέτη εκτός τάξης.
✨ Αναβάθμιση της διδασκαλίας: Οι διδάσκοντες μπορούν να χρησιμοποιούν ΤΝ για να δημιουργούν πιο πλούσιο και δυναμικό διδακτικό υλικό.
✨ Εκπαιδευτική ισότητα: Μαθητές από απομακρυσμένες ή μειονεκτούσες περιοχές μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό περιεχόμενο.
Το μεγάλο στοίχημα
Η εκπαίδευση βρίσκεται σε μεταβατική φάση. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εδώ για να μείνει. Το αν θα τη δούμε ως εργαλείο προόδου ή ως μέσο παραπλάνησης, εξαρτάται από τη σοβαρότητα με την οποία θα την εντάξουμε στη διδασκαλία και στην αξιολόγηση.
Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές καλούνται τώρα να διαμορφώσουν νέες στρατηγικές, ώστε η μάθηση να παραμείνει ουσιαστική και αυθεντική. Και οι μαθητές και φοιτητές πρέπει να κατανοήσουν ότι η χρήση ΤΝ ως υποστηρικτικού εργαλείου είναι θεμιτή, όχι όμως ως υποκατάστατο της προσωπικής προσπάθειας.
