🕯️ Μια αόρατη απειλή πίσω από κάθε βήμα
Δεν είναι σενάριο θρίλερ, δεν είναι υπερβολή. Το stalking, δηλαδή η επίμονη και ανεπιθύμητη παρακολούθηση ή παρενόχληση ενός ατόμου, είναι μία από τις πλέον υπόγειες και βασανιστικές μορφές ψυχολογικής κακοποίησης του 21ου αιώνα. Δεν κάνει διακρίσεις. Θύματα μπορεί να είναι γυναίκες, άντρες, έφηβοι, δημόσια πρόσωπα ή απλοί πολίτες. Όποιος έχει αγαπήσει, έχει απορρίψει, έχει «εκτεθεί» στα social media, μπορεί να γίνει στόχος.
👁️🗨️ Τι είναι το Stalking;
Ο όρος stalking χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια σειρά συμπεριφορών που περιλαμβάνουν:
- Συνεχή παρακολούθηση ή εμφάνιση του θύματος στο σπίτι, στη δουλειά ή σε μέρη που συχνάζει.
- Αποστολή εκατοντάδων μηνυμάτων, email ή κλήσεων.
- Ανεπιθύμητα δώρα ή «ρομαντικές» χειρονομίες.
- Διάδοση φημών ή ψευδών ειδήσεων στο περιβάλλον του θύματος.
- Χρήση τεχνολογικών μέσων για παρακολούθηση (GPS, spyware, κάμερες).
Είναι μια εμμονική συμπεριφορά, που σπάνια σταματά από μόνη της. Αντίθετα, κλιμακώνεται. Στην αρχή μπορεί να φαίνεται «αθώα» ή «απλώς ενοχλητική». Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται για συστηματική ψυχολογική βία που αφήνει βαθιές πληγές.
🧠 Το ψυχολογικό φορτίο στα θύματα
Τα θύματα stalking βιώνουν παρατεταμένο άγχος, πανικό και αίσθημα ανημποριάς. Δεν μπορούν να κοιμηθούν, να φάνε, να δουλέψουν. Φοβούνται να βγουν από το σπίτι. Πολλοί αναγκάζονται να αλλάξουν τηλέφωνο, διεύθυνση, ακόμη και ταυτότητα.
Οι πιο συχνές συνέπειες είναι:
- Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
- Κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές
- Απώλεια εμπιστοσύνης στους ανθρώπους
- Απομόνωση και απομάκρυνση από φίλους και οικογένεια
⚖️ Νομικό Πλαίσιο στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, το stalking αναγνωρίστηκε ποινικά μόλις το 2021, με την τροποποίηση του άρθρου 333 του Ποινικού Κώδικα. Συγκεκριμένα, προβλέπει ποινή φυλάκισης για όποιον ενοχλεί επανειλημμένα κάποιον με τρόπο που του προκαλεί φόβο ή ανησυχία για την ασφάλειά του. Όμως, η απόδειξη του stalking είναι συχνά δύσκολη. Πολλές υποθέσεις δεν φτάνουν ποτέ στα δικαστήρια, κυρίως λόγω έλλειψης στοιχείων ή φόβου των θυμάτων να καταγγείλουν.
📱 Stalking στην εποχή του Instagram
Η τεχνολογία έχει δώσει στους stalkers νέα όπλα. Δεν χρειάζεται πλέον να παρακολουθήσουν το σπίτι του θύματος. Αρκεί να ανοίξουν το κινητό. Μέσω των social media μπορούν:
- Να εντοπίζουν τοποθεσίες σε πραγματικό χρόνο.
- Να δημιουργούν ψεύτικους λογαριασμούς για να παρακολουθούν ή να παρενοχλούν.
- Να «χακάρουν» προσωπικές συσκευές.
- Να μιμούνται το θύμα για να σπείρουν σύγχυση ή να εκβιάσουν.
Το cyberstalking είναι πλέον από τα πιο κοινά είδη παρενόχλησης. Και δυστυχώς, συχνά υποτιμάται.
🛑 Πώς να προστατευτείς
Αν αισθάνεσαι ότι κάποιος σε παρακολουθεί ή σε παρενοχλεί:
- Μην απαντάς. Οποιαδήποτε απάντηση ενισχύει τη συμπεριφορά.
- Κατάγραψε τα πάντα. Screenshots, μηνύματα, ώρες, ημερομηνίες.
- Μίλησε σε φίλους ή συγγενείς. Μην μείνεις μόνος.
- Κατάγγειλε το περιστατικό στην αστυνομία. Υπάρχει πλέον γραμμή στήριξης θυμάτων.
- Κλείδωσε τα προφίλ σου και περιόρισε την έκθεσή σου στα social.
🧩 Η ψυχολογία του stalker
Ο stalker δεν είναι πάντα ένας άγνωστος. Τις περισσότερες φορές, είναι πρώην σύντροφος, γνωστός ή συνεργάτης. Τα κοινά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν:
- Παθολογική ζήλια
- Ανάγκη ελέγχου
- Μη αποδοχή της απόρριψης
- Έλλειψη ενσυναίσθησης
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, διαταραχές προσωπικότητας
Η απόρριψη, ειδικά όταν θίγει το «εγώ» του stalker, μπορεί να λειτουργήσει ως σκανδάλη. Το stalking δεν έχει να κάνει με αγάπη. Είναι βία μεταμφιεσμένη σε ενδιαφέρον.
🌪️ Αληθινές ιστορίες: Από το "σ' αγαπάω" στο "σε καταστρέφω"
Μία από τις πιο συγκλονιστικές περιπτώσεις στην Ελλάδα ήταν εκείνη της 28χρονης Ελένης στην Αθήνα, η οποία καταδιωκόταν επί μήνες από τον πρώην σύντροφό της. Παρά τις καταγγελίες της, οι αρχές αδράνησαν. Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό: ο stalker τη μαχαίρωσε μέρα μεσημέρι μπροστά στον χώρο εργασίας της το 2020. Ήταν μια υπόθεση που ξύπνησε επιτέλους τη δημόσια συνείδηση γύρω από το φαινόμενο.
💬 Συμπέρασμα: Το stalking δεν είναι υπερβολή. Είναι κίνδυνος!
Οφείλουμε όλοι να ενημερωθούμε, να μιλήσουμε, να μην σιωπήσουμε. Το stalking δεν είναι ρομαντισμός, δεν είναι αγάπη, δεν είναι τίποτα λιγότερο από παραβίαση της ελευθερίας και της ασφάλειας ενός ανθρώπου. Και η σιωπή το τρέφει.
📌 Αν εσύ ή κάποιος που γνωρίζεις είναι θύμα stalking, κάλεσε άμεσα τη γραμμή SOS 15900 ή απευθύνσου στην Αστυνομία.
