📜 Μια Παράδοση 2.000 Ετών
Η εκλογή του νέου Πάπα είναι ίσως η πιο παλιά και θεσμικά οργανωμένη εκλογική διαδικασία στον κόσμο. Όταν ο θρόνος του Αγίου Πέτρου μένει κενός – είτε λόγω θανάτου είτε παραίτησης του προηγούμενου Ποντίφικα – η Καθολική Εκκλησία ενεργοποιεί έναν σύνθετο, άκρως τελετουργικό μηχανισμό που ονομάζεται Κονκλάβιο (conclave). Η λέξη προέρχεται από τα λατινικά cum clave, δηλαδή «με κλειδί», επειδή οι εκλέκτορες κλειδώνονται μέχρι να καταλήξουν σε απόφαση.
🏛️ Η Καρδιά της Εκκλησίας: Το Σίστο Παρεκκλήσιο
Η εκλογή πραγματοποιείται στη Καπέλα Σιστίνα, κάτω από την περίφημη τοιχογραφία της Δευτέρας Παρουσίας του Μιχαήλ Άγγελου. Εκεί, υπό το βλέμμα του ίδιου του Χριστού και των Αποστόλων, οι καρδινάλιοι καλούνται να επιλέξουν τον επόμενο πνευματικό ηγέτη των 1.3 δισεκατομμυρίων καθολικών παγκοσμίως.
👥 Οι Εκλέκτορες: Ποιοι Έχουν Δικαίωμα Ψήφου
Δικαίωμα ψήφου έχουν μόνο οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών, οι οποίοι, την ώρα της Sede Vacante (της περιόδου δηλαδή κατά την οποία δεν υπάρχει Πάπας), συγκεντρώνονται στη Ρώμη από κάθε γωνιά της γης. Ο αριθμός τους δεν μπορεί να ξεπερνά τους 120, αν και κάποιες φορές ο Πάπας υπερβαίνει αυτό το όριο όταν διορίζει νέους.
🔐 Το Κλείδωμα και η Απόλυτη Μυστικότητα
Πριν αρχίσει το Κονκλάβιο, οι καρδινάλιοι μεταφέρονται στο Domus Sanctae Marthae, ένα ξενοδοχειακό κτίριο εντός του Βατικανού, όπου παραμένουν απομονωμένοι χωρίς επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Κινητά, υπολογιστές και κάθε είδους ηλεκτρονική συσκευή απαγορεύονται αυστηρά. Η πρόσβαση επιτρέπεται μόνο σε άτομα με ειδική έγκριση και όλα καταγράφονται.
🗳️ Η Διαδικασία της Ψηφοφορίας
Οι ψηφοφορίες ξεκινούν συνήθως από τη δεύτερη ημέρα και γίνονται δύο φορές το πρωί και δύο το απόγευμα. Κάθε καρδινάλιος γράφει το όνομα του υποψηφίου της επιλογής του σε ένα χαρτί, το οποίο διπλώνεται και κατατίθεται στην urna (κάτι σαν ιερή κάλπη). Για να εκλεγεί κάποιος Πάπας, απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων των ψήφων.
🔥 Ο Καπνός της Αγωνίας: Μαύρος ή Άσπρος
Μετά από κάθε ψηφοφορία, οι ψήφοι καίγονται σε ειδικό φούρνο. Αν δεν υπήρξε εκλογή, στον φούρνο προστίθεται χημική ουσία που παράγει μαύρο καπνό (fumata nera). Αν επιτευχθεί η εκλογή, καίγονται διαφορετικά υλικά που παράγουν λευκό καπνό (fumata bianca) – το σήμα που συγκλονίζει εκατομμύρια πιστούς ανά τον κόσμο. Μαζί με τον λευκό καπνό, η καμπάνα του Αγίου Πέτρου χτυπά χαρμόσυνα.
👔 «Accepto»: Η Στιγμή της Αποδοχής
Μόλις κάποιος καρδινάλιος φτάσει το απαιτούμενο όριο ψήφων, του απευθύνεται η ερώτηση: «Acceptasne electionem de te canonice factam in Summum Pontificem?» («Αποδέχεσαι την εκλογή σου ως Ποντίφικας;»). Αν απαντήσει «Accepto», ερωτάται με ποιο όνομα επιθυμεί να κυβερνήσει την Εκκλησία. Έτσι γεννιέται το παπικό όνομα – π.χ. ο Jorge Mario Bergoglio έγινε Πάπας Φραγκίσκος.
👑 Αλλαγή Ενδυμασίας και η Πρώτη Εμφάνιση
Ο νεοεκλεγείς Πάπας ντύνεται με τα παπικά άμφια σε ένα ειδικό δωμάτιο που ονομάζεται Το Δωμάτιο των Δακρύων, εξαιτίας των έντονων συναισθημάτων που προκαλεί η στιγμή. Έπειτα, εμφανίζεται στο Μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, όπου ο Καρδινάλιος Πρωτοδιάκονος αναφωνεί τη φράση:
«Habemus Papam!» – «Έχουμε Πάπα!»
Ο νέος Ποντίφικας δίνει την πρώτη του ευλογία Urbi et Orbi (στην πόλη και στον κόσμο), σηματοδοτώντας την έναρξη της παποσύνης του.
📖 Ένα Σύστημα Αντιστάσεων και Μυστηρίου
Το Κονκλάβιο, παρά την αρχαιότητά του, είναι ένα ζωντανό, εξελισσόμενο σύστημα. Η παραίτηση του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ’ το 2013, πρώτη σε αιώνες, απέδειξε ότι ακόμα και οι πιο άκαμπτοι θεσμοί μπορούν να ανανεώνονται. Παρόλο που το Βατικανό προστατεύει με πάθος το μυστικό των συνεδριάσεων, ιστορικές μαρτυρίες και "διαρροές" έχουν αποκαλύψει δραματικές στιγμές, πολιτικά παιχνίδια και συγκρούσεις στο εσωτερικό του καρδιναλίου σώματος.
