Με τον κορωνοϊό να καλπάζει και το χειμώνα προ των πυλών, η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια φαντάζει εφιάλτης.
Ένα από τα υποκείμενα νοσήματα με το μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών σε περίπτωση προσβολής από το νέο covid 19 η ΧΑΠ είναι μια συχνή νόσος που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί. Χαρακτηρίζεται από εμμένουσα απόφραξη των αεραγωγών που είναι συνήθως προοδευτική και σχετίζεται με έντονη χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση των αεραγωγών και του πνεύμονα σε βλαβερά σωματίδια ή αέρια (προκαλείται κατά κύριο λόγο από το κάπνισμα). Οι παροξύνσεις της νόσου και τα συνοδά νοσήματα συνεισφέρουν στη βαρύτητα της ΧΑΠ σε κάθε ασθενή και στη συνολικήθνητότητα.
Στην Ελλάδα, το 8,4% του πληθυσμού ηλικίας άνω των 35 ετών, δηλαδή περίπου 500.000 ασθενείς, πάσχουν από ΧΑΠ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ΧΑΠ είναι η μόνη αιτία θανάτου, της οποίας τα ποσοστά συνεχώς αυξάνονται. Είναι η 4η κυριότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως σήμερα και αναμένεται να ανέβει στην 3η θέση το 2020.
Η βασική αιτία της νόσου είναι το κάπνισμα. Λιγότερο συχνές αιτίες είναι η εισπνοή τοξικών ουσιών ή αερίων (παθητικό κάπνισμα, ατμοσφαιρική ρύπανση, επαγγελματική έκθεση) και σπανιότερα η γενετική προδιάθεση.
Η ΧΑΠ είναι μια ασθένεια κατά την οποία οι ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο δυσκολεύονται να αναπνεύσουν. Εμφανίζεται με δύο τύπους:
• Τη χρόνια βρογχίτιδα (έντονη φλεγμονή των βρόγχων -αναστρέψιμη βλάβη).
• Το πνευμονικό εμφύσημα (καταστροφή του πνεύμονα -μη αναστρέψιμη βλάβη).
Σε ποιο βαθμό έχω ΧΑΠ;
Η ΧΑΠ έχει διαβαθμίσεις και ανάλογα με τον βαθμό της τα συμπτώματα είναι άλλοτε πιο πολλά. Η ΧΑΠ λοιπόν μπορεί να διαχωριστεί σε ΗΠΙΑ, ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΒΑΡΙΑ.
- Ήπια ΧΑΠ: καταλαβαίνεται πολύ βήχα και φλέμμα. Δυσκολία στην ανάσα κατά την βαριά άσκηση και στο πολύ γρήγορο περπάτημα που δεν υπήρχε πριν.
- Μέτρια ΧΑΠ: καταλαβαίνεται πολύ βήχα και φλέμμα. Δυσκολία στην ανάσα κατά την βαριά άσκηση και στο πολυ γρήγορο περπάτημα που δεν υπήρχε πριν. Επιπλέον δυσκολία στην ανάρρωση από ένα απλό κρύωμα που τελικά εμφανίζει περισσότερα συμπτώματα, κυρίως δύσπνοια, και ‘περνάει’ σε περισσότερο χρόνο. Τέλος δυσκολία του ασθενή να φέρουν εις πέρας βαριά εργασία.
- Βαριά ΧΑΠ: Δυσλειτουργικότητα, δυσκολία να βγει ο ασθενής από το σπίτι, και δυσκολία να ανεβεί σκάλες. Δυσκολία στην εργασία του που τις περισσότερες φορές την εγκαταλείπει. Δυσκολία στην αυτοεξυπηρέτηση και στην μετακίνηση ακόμη και μέσα στο σπίτι.
Ποιοί είναι οι κυριότεροι λόγοι που παθαίνουμε ΧΑΠ;
- Το κάπνισμα είναι η κυριότερη αιτία της ΧΑΠ.
- Επίσης άνθρωποι που στα σπίτια τους έχουν βλαβερούς καπνούς και σκόνη (μαγκάλι, τζάκι) χωρίς καλό εξαερισμό εμφανίζουν συχνά την πάθηση.
- Τέλος άνθρωποι που δουλεύουν σε περιβάλλον με συνθήκες επιβαρυμένες σε καπνό και σκόνη (ορυχεία).
.
Τα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι:
• Βήχας με αποβολή πτυέλων
• Συριγμός.
• Δύσπνοια στην άσκηση και σταδιακά και στην ηρεμία.
• Αίσθημα σύσφιγξης στο θώρακα.
Οι ασθενείς με ΧΑΠ είναι επιρρεπείς σε λοιμώξεις του αναπνευστικού και συχνά εμφανίζουν και άλλα συνοδά νοσήματα όπως στεφανιαία νόσο, αρρυθμίες, υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, καρκίνο του πνεύμονα, σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο, πνευμονική υπέρταση, οστεοπόρωση, αναιμία, σακχαρώδη διαβήτη και κατάθλιψη.
Η διάγνωση
Η σπιρομέτρηση είναι η κυριότερη εξέταση για τη διάγνωση της ΧΑΠ. Θεωρείται η πιο ειδική και ευαίσθητη μέθοδος και δείχνει τη λειτουργία των πνευμόνων. Η ακτινογραφία θώρακος ή η οξυμετρία (ανώδυνη μέτρηση του οξυγόνου) είναι εξετάσεις που θα δείξουν το πρόβλημα όταν είναι ήδη προχωρημένο. Ο γιατρός σας θα συστήσει ενδεχομένως περαιτέρω εξετάσεις όπως: διάχυση, μέτρηση στατικών όγκων, οξυμετρία στην ηρεμία και στην άσκηση, αξονική τομογραφία θώρακος. Ανάλογα με τα αποτελέσματα της σπιρομέτρησης και τα συμπτώματα των ασθενών περιγράφονται τέσσερα στάδια της νόσου (ήπιο, μέτριο, σοβαρό και πολύ σοβαρό).
Η θεραπεία
Η θεραπεία ξεκινά με τη διακοπή του καπνίσματος, η οποία είναι εξίσου σημαντική με τη φαρμακευτική θεραπεία. Η νόσος επιβραδύνεται, σταματά να εξελίσσεται και τα φάρμακα δρουν αποτελεσματικότερα. Επίσης, συνιστώνται εμβολιασμοί για τη γρίπη (κάθε φθινόπωρο) και τον πνευμονιόκοκκο (κάθε πέντε χρόνια, δύο φορές συνολικά), καθώς μια λοίμωξη του αναπνευστικού μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή με ΧΑΠ σε παρόξυνση της νόσου, με σοβαρές επιπτώσεις και κίνδυνο για τη ζωή του.
Η θεραπεία για τη ΧΑΠ περιλαμβάνει:
• Φάρμακα:
1. Εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά.
2. Εισπνεόμενα στεροειδή (σε προχωρημένα στάδια ή σε παροξύνσεις).
3. Βρογχοδιασταλτικά και αντιφλεγμονώδη χάπια.
• Οξυγόνο: Σε προχωρημένα στάδια της νόσου ή λόγω συνοδών νοσημάτων (σύνδρομο υπνικής άπνοιας, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονική υπέρταση).
• Πνευμονική αποκατάσταση: Σταδιακή βελτίωση της φυσικής κατάστασης του ασθενούς (γυμναστική), με εκμάθηση σωστής αναπνοής και τρόπων βελτίωσης της δύσπνοιας, σε εξειδικευμένο εργαστήριο.
• Τοποθέτηση βαλβίδων εμφυσήματος στους βρόγχους μέσω βρογχοσκοπίου (απομόνωση των μη λειτουργικών περιοχών των πνευμόνων).
• Χειρουργική αφαίρεση των κατεστραμμένων περιοχών των πνευμόνων (lung volume reduction).
